aldea web log

Opinie NRC naar aanleiding van donderdag 18 november 2010 / 21 november 2010

Graag wil ik van de gelegenheid gebruik maken om te reageren op het stuk van Jeroen van der Veer dat op de opiniepagina van donderdag 18 november jl verscheen. Dit stuk met de titel “We hebben bèta’s nodig, doe er wat aan” is een bewerking van zijn toespraak die hij in hoedanigheid van voorzitter Platform Bèta Techniek, zou houden op World Forum Den Haag op diezelfde dag.

Door mijn eigen activiteiten ben ik ingevoerd in de kwesties die van der Veer in zijn verhaal aan de orde stelt. Op het World Forum in Den Haag was ik wellicht meer te weten gekomen als ik de gelegenheid te baat had genomen. Ik grote lijnen volg ik het exposé dat hij geeft. Toch wil ik enkele kanttekeningen plaatsen èn belangrijker een nog eenvoudiger maatregel voorstellen dan de vier waar hij zijn stuk mee komt.

Van der Veer spreekt over (4) simpele maatregelen om het aantal bèta’s, technologen en technici te verhogen. Mij bekruipt het gevoel dat hij de ‘techneut’ wel erg idealiseert en het onderwijs over de volle linie als een productieproces beschouwt waarin het nut van de output voor de volgende fase (uiteindelijk de maatschappij) bepalend is. Ik snap de systeem gerichte gedachte daarachter, maar vraag me af of er ook ander wegen zijn om het resultaat van ons onderwijs te verbeteren. Want in een echte analyse kan niet onopgemerkt blijven dat niet alleen de bèta achterblijft. Des te opvallender is wat mij betreft de afwezigheid van enig concrete maatregel in de genoemde vier die bedoeld is voor het basisonderwijs.

Mijn stelling is: Bèta talent is universeel aangeboren en wordt ontwikkeld in de eerste 4 jaar van ons leven. Als we naar de basisschool gaan leren we heel andere zaken, gericht op socialisatie en taal als middel tot uitdrukken. Dat het nuttige zaken zijn betwist ik niet, maar er is sprake van een ‘eenzijdigheid’ die de rest van de schoolcarrière zijn tol eist. En dus ook op het terrein van de bèta.

Het is niet de stof zelf maar de methodiek (zowel het pedagogisch denken als het didactisch handelen) dat hier om een andere inzet van middelen vraagt.

En u begrijpt dat is vloeken in de kerk. Zeker na de reeds twee decennia op allerlei manieren en met uiteenlopende middelen ingezette koers de bèta studies onder de aandacht te brengen. In het stuk van van der Veer worden de voorzichtige successen genoemd: meer meisjes, betere instroom. Maar zijn stuk luidt niet voor niets de noodklok. Wij (in het al 200 jaar geïndustrialiseerde Westen) worden ingehaald links en rechts. Of misschien vooral ter rechterzijde. En dat is zeker in rechtsrijdend verkeer gevaarlijk.

De meest simpel en doeltreffendste maatregel is het basisonderwijs anders te organiseren. Beginnend vanaf groep 1 en 2 maar met extra aandacht voor de doelgroep die zich bevindt in de leeftijd van 9-12 jaar, groep 6, 7 en 8 van de basisschool. Ook wel de kwetsbare groep genoemd. Kwetsbaar omdat daar de keuzes worden gemaakt voor de voortzetting van de schoolcarrière, of het einde ervan.

Bèta talent ontwikkeling begint op de basisschool. Niet pas als er een technische studie wordt gekozen. En het bijzonder daarvan is dat de spelende mens (kinderen voorop) zo werkelijk aanbod komt, sterker nog gehoord wordt in de raakbare fase die met waarachtig leren tijd en plaats kent. Op de basisschool dus. Er is ruimte om dit te doen, nu techniekonderwijs sinds 2010 verplicht onderdeel van het curriculum van de lagere school is geworden. Maar laten we die tijd dan niet verkwanselen door meer van hetzelfde te doen. Dat betekent in het normale curriculum geen talige rekenmethodes, bijvoorbeeld, of woordenlijsten leren in groep 1&2. Om twee zinvolle acties te geven: Ruimtelijk inzicht (navigational skills) vergroten met tactiele lesmaterialen en woordbegrip te kweken door gedichten te maken.

In de basisschool omgeving is een wereld te winnen: voor iedereen, niet allen de beta’s. Ook de alfa’s en de gamma’s kunnen zullen door specifiek en lokaal handelen zich universeel ontwikkelen. Zou dat aansluiten bij de wens om wereldburgers af te leveren? Als het onderwijsveld hier haar oor te luisteren legt zal ze veel meer bereiken dan welke globale of grootschalige ingreep in onderwijsland of daarbuiten van bovenaf. Het Bètaplatform, Talentenkracht, Verbreding Techniek Basisonderwijs, Technika10 en vele andere organisaties staan de aanstormende Bèta’s met de Alpha habit(u)s als hoeders van het goed te dienst.

Guido Keizer, architect, cultureel ondernemer

Interhumediate Architectures,

info@aldea.nl http//:www.aldea.nl